جوهر نمک و مواد معدنی متفرقه

هیدروژن کلرید (HCL) در دما و فشار معمولی یک گاز است. محلول‌های آبی این ماده هیدروکلریک اسید و محلول‌های تجارتی جوهر نمک خوانده می شوند، اسیدهای تجارتی معمول عبارت‌اند از ◦ ۱۸ بومه ( چگالی ۱۴۲/۱) یا HCL %9/27، ◦۲۰ بومه ( چگالی ۱۶۰/۱)یا HCL % 5/31 و ◦۲۲ بومه ( چگالی ۱۷۹/۱) یا HCL %2/35.

از جوهر نمک در منازل برای تمیز کردن سرویس بهداشتی، سرامیک، کاشی و موزاییک و در صنعت به عنوان ماده اولیه برخی صنایع، برای تمیز کردن فلزات (اسیدشویی)، اسیدی کردن چاه های نفت و .. کاربرد دارد.

جوهر نمک نباید با آب ژاول (وایتکس) مخلوط شود، در این صورت گاز کلر تولید میشود که باعث آسیب رساندن به ریه، انسداد راه تنفسی و حتی مرگ میشود. توصیه می شود در محیط های بسته و فاقد تهویه مناسب، از جوهر نمک استفاده نشود.

پیشینه تاریخی

در قرن پانزدهم باسیلیوس والنتینیوس هیدروژن کلرید را کشف کرد. تولید تجارتی هیدروکلریک اسید پس از تصویب قانون منع بلاشرط تخلیه هیدروژن کلرید در هوا در انگلستان آغاز شد. این نوع قانون تولیدکنندگان را وادار به استفاده از فرایند لوبلان برای جذب هیدروژن کلرید ضایعاتی در آب کرد. با کشف کاربردهای بیشتر هیدروکلریک اسید، واحدهایی تنها برای تولید این ماده ساخته شدند.

مصارف و جنبه‌های اقتصادی

بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان هیدروکلریک اسید صنایع فلزی، شیمیایی، غذایی و نفت هستند. کارشناسان صنعت تخمین می‌زنند که صنایع فلزی حدود ۴۷ درصد اسید فروخته‌شده را مصرف می‌کنند. بقیه اسید فروخته‌شده به شکل زیر به مصرف می‌رسد: تولید و فراوری مواد شیمیایی و دارویی، ۳۳ درصد؛ فراوری مواد غذایی ۷ درصد؛ اسیدی کردن چاه نفت، ۶ درصد و مصارف متفرقه، ۷ درصد.

مصرف اصلی هیدروکلریک اسید در اسید شویی فولاد است ( عمل‌آوری سطح فولاد برای جدا کردن قشر آهن اکسید ( پوسته نورد)

روش تولید جوهر نمک

هیدروکلریک اسید را از چهار منبع اصلی به دست می‌آورند: به‌عنوان محصول جنبی کلردار کردن هیدروکربن‌های آروماتیک و آلیفاتیک، از واکنش نمک و سولفوریک اسید، از احتراق هیدروژن و کلر، و از عملیات هارگریوز ( ۴NaCl+ 2SO2+ O2 + 2H2O ——>2Na2SO2+ 4HCL ) قسمت اعظم اسید باقیمانده به روش قدیمیم نمک – سولفوریک اسید و روش جدیدتر احتراق تولید می‌شود.